Vapen, puff, dampie, juul je kan het zo gek niet noemen

Het gebruik van de e-sigaret wordt steeds populairder: het is een modieus object geworden, verkrijgbaar in allerlei vormen, smaken, kleuren en maten. Meisjes stoppen het in hun tas samen met hun telefoon en andere spullen, en het is heel gewoon om tieners het in hun hand te zien houden en continu te gebruiken, zonder er ook maar een minuut van los te kunnen komen. De vraag die iedereen zich stelt is…

Is de e-sigaret echt beter dan de klassieke sigaret? Laten we samen de geschiedenis van rookverslaving en de opkomst van e-sigaretten analyseren om te begrijpen hoe we onze kinderen naar bewustwording kunnen leiden.

De afname van de afhankelijkheid van klassieke sigaretten bij tieners

In de afgelopen 20 jaar hebben regeringen in verschillende landen sterke antirookcampagnes gevoerd, die positieve resultaten hebben opgeleverd. In Europa en de Verenigde Staten tonen statistieken een significante daling van het aantal tieners dat regelmatig rookt, dankzij preventiebeleid en strengere verboden op de verkoop van tabak aan minderjarigen. Bijvoorbeeld, volgens gegevens van het CDC (Centers for Disease Control and Prevention) in de Verenigde Staten, is het percentage tieners dat verklaart minstens één sigaret te hebben gerookt, gedaald van 30% (begin jaren 2000) naar 5-7% (recente jaren). Na de pandemie is dit percentage verder gedaald, mede door striktere controles en meer beperkingen op rookruimtes, die voorheen overal te vinden waren maar sindsdien sterk zijn verminderd.

De afname van klassieke sigaretten is echter gepaard gegaan met een enorme toename van het gebruik van e-sigaretten. De e-sigaret werd in 2003 uitgevonden door een Chinese uitvinder, maar begon zich pas in 2007/2008 in Europa te verspreiden. Weet je nog de opkomst van honderden winkels die e-sigaretten met navulbare vloeistoffen verkochten?

Op dat moment werd de e-sigaret gepromoot en verkocht als het gezonde alternatief voor roken. Mensen begonnen te hopen dat ze konden overstappen van de klassieke sigaret naar de e-sigaret om hun gezondheid te verbeteren. In 2015 begonnen ook grote bedrijven zoals Philip Morris te investeren in deze markt. Ze zagen toekomstige trends onder jongeren en introduceerden de nu beroemde IQOS: een “nep” sigaret met een innovatief ontwerp. Vanaf dat moment werd de e-sigaret een trendy object: het hebben ervan werd als het bezitten van een modieuze nieuwe telefoon.

Hoe werkt de e-sigaret en wat zit erin?

De e-sigaret, gepresenteerd als een wondermiddel tegen de schadelijke rookverslaving, bestaat uit een batterij, een verdamper die de vloeistof verwarmt, een klein reservoir dat de vloeistof bevat en een mondstuk waarmee de verdampte vloeistof wordt geïnhaleerd.

Maar wat zit er precies in deze vloeistof?

• Nicotine: een psychoactieve stof die in tabak voorkomt. Het is optioneel, maar veel mensen gebruiken vloeistoffen met nicotine om hun tabaksverslaving geleidelijk te verminderen.

• Propyleenglycol en plantaardige glycerine: deze stoffen dienen als basis voor de vloeistof. Ze zorgen voor de damp en worden over het algemeen als veilig beschouwd voor gebruik in voedingsmiddelen, maar hun lange termijn effecten op de longen zijn nog niet volledig bekend.

• Aroma’s: toegevoegd om een aangename smaak te creëren en variëren van fruit- en dessertsmaak tot tabak en andere essences.

De IQOS daarentegen bevat een capsule met gemalen tabak (de zogenaamde “heet”) die wordt verwarmd tot een temperatuur van 300-350°C. Dit verwarmingsproces zorgt voor een aerosol die vervolgens wordt geïnhaleerd.

Het succes van de e-sigaret komt grotendeels voort uit het feit dat er geen verbranding plaatsvindt, die bij klassieke sigaretten optreedt bij 900°C, en dat het hierdoor als gezonder wordt beschouwd.

Is verbranding de enige schadelijke factor?

Het wijdverbreide gebruik van e-sigaretten met vloeistof of heets is vooral te danken aan de overtuiging dat alleen verbranding schadelijk is. Helaas is dat niet waar.

Hoewel we de langetermijnrisico’s van klassieke sigaretten kennen, zijn die van e-sigaretten nog onbekend. Pas over een paar decennia zullen we de ware gevolgen begrijpen: in de tussentijd zijn wij en onze kinderen proefkonijnen voor toekomstige generaties.

Net zoals artsen in het verleden klassieke sigaretten voorschreven als een natuurlijk kalmerend middel omdat ze de schadelijke effecten niet kenden, wordt de e-sigaret vandaag vaak ten onrechte gepresenteerd als een oplossing voor roken.

De e-sigaret: een ongecontroleerde en compulsieve verslaving

Naast de mogelijke fysieke schade, heeft de e-sigaret ook een negatieve invloed op de mentale gezondheid: het gevoel van verslaving is sterk toegenomen.

Tieners realiseren zich niet hoeveel nicotine ze binnenkrijgen, omdat ze gefocust zijn op de aangename smaak en het gemak om op elk moment te kunnen dampen. Ze denken dat ze iets “minder ergs” doen dan het roken van een klassieke sigaret, wat hen aanmoedigt om het gebruik voort te zetten.

Ook financieel lijkt een e-sigaret nu voordeliger: waar de eerste IQOS-modellen duur waren, is de prijs gedaald door de komst van veel meer producenten, waardoor het voor jongeren gemakkelijker wordt om er een te kopen.

Potentiële fysieke schade van de e-sigaret

De lijst van mogelijke fysieke schade is lang, vooral voor tieners:

• Nicotineverslaving

• Longschade

• Hart- en vaatziekten

• Langetermijnrisico’s

• Schade aan mond en tandvlees

Daarnaast wijst de Veronesi Stichting erop dat mensen die zowel e-sigaretten als klassieke sigaretten gebruiken, tien keer meer kans hebben om longkanker te ontwikkelen.

De invloed op het zich ontwikkelende tienerbrein

Het tienerbrein is nog in ontwikkeling en nicotine heeft schadelijke effecten op:

• Het beloningssysteem van de hersenen

• De cognitieve ontwikkeling

• Het risico op toekomstige verslavingen

Hoeveel klassieke sigaretten staat gelijk aan één e-sigaret?

Veel mensen beseffen niet dat één e-sigaret met 4 mg nicotine en 10 ml vloeistof gelijk staat aan het roken van 50 klassieke sigaretten.

Sigaretten zijn niet het enige probleem voor jongeren

Waarom heeft een tiener behoefte om te roken? Wat mist hij of zij in het dagelijks leven? Dit probleem gaat verder dan nicotineverslaving: het is vaak een manier om met stress of sociale druk om te gaan.

Als ouders kunnen we helpen door een omgeving te creëren waarin jongeren niet hoeven te vluchten. Het is belangrijk om liefde, vrijheid van expressie en bewustwording te bevorderen.

Nan Coosemans

Oprichtster Younite